In 2003 werd door de gemeente Zaanstad het Masterplan Inverdan vastgesteld op basis van het stedenbouwkundige ontwerp van Soeters Van Eldonk architecten.

Het masterplan is opgedeeld in 11 verschillende deelgebieden. Binnen de overkoepelende gebiedsvisie hebben we het stedenbouwkundige plan van dit laatste deelgebied ontworpen: De Zaanse Helden. De combinatie bestaat uit negen verschillende bouwvolumes en een tweelaags gebouwde parkeervoorziening. De woongebouwen zijn vernoemd naar verschillende verloren geraakte Zaanse molens, die ooit in dit slagenlandschap stonden. 

De Zaanse karakteristiek

Drie belangrijke principes die Zaandam kenmerken liggen ten grondslag aan het ontwerp: de houtbouw traditie, het Zaans Industrieel en het slagenlandschap. In de directe nabijheid van de planlocatie staat de laatste nog originele Paltrokmolen; de Held Jozua uit 1719. Aan de voet van de molen is het oorspronkelijke slagenlandschap zichtbaar. Dat is het fundament voor het stedenbouwkundige plan en het landschapspark op de gebouwde parkeervoorziening.

Het gebruikte metselwerkpalet is geïnspireerd op het Zaans Industrieel. Variatie in kleurgebruik, reliëf en perforatie speelt daarin een belangrijke rol. Het kleinste losstaande bouwvolume in de reeks van negen staat in lijn met de Held Jozua en draagt de karakteristieke kenmerken van de Zaanse traditionele houtbouw.

Connectie met het oorspronkelijke landschap binnen de stedelijke omgeving

Het aanwezige slagenlandschap rondom de Held Jozua wordt als het ware over de bestaande Houtveldweg doorgezet. Als referentie wordt het slagenlandschap in een schaalverkleining in het daklandschap teruggebracht. De waterwegen zijn vertaald naar wandelpaden met plekken voor ontmoeting en recreatie. Kenmerkende gewassen uit de Zaanstreek komen terug in het plan naast een veelheid aan voorzieningen voor de verschillende diersoorten. 

Brug met zicht op de molen

Vanaf het maaiveld, aan de rand van de locatie, vormt het landschapsontwerp de openbaar toegankelijke schakel tussen het stadscentrum en het Molenpark. Vanaf het daklandschap wordt via een loopbrug over de Houtveldweg de fysieke verbinding gemaakt met het Molenpark. In het Molenpark staat de Held Jozua en zijn een natuurspeelplaats en kinderboerderij opgenomen die ook een educatieve functie hebben voor het kinderdagverblijf dat gevestigd wordt in de commerciële ruimte. 

Het metselwerk en de verbinding met het maaiveld

De bouwvolumes staan aan de randen van het plangebied. Daarmee wordt de tweelaags gebouwde parkeervoorziening omsloten en aan het zicht onttrokken. In de plinten aan de drukke Houtveldweg zijn de woonentrees en collectieve voorzieningen opgenomen. 

Aan de luwe zijde van het plangebied zijn in de plinten, naast de collectieve woonentrees, ook individuele woonentrees opgenomen. Tussen de woongebouwen liggen de toegangen naar het verhoogde dek.

Als onderdeel van de gebiedsvisie Inverdan is voor de architectonische uitwerking van de gehele strip langs de Houtveldweg gekozen voor een aansluiting op het Zaans Industrieel met metselwerk als basismateriaal. Het metselwerkpalet van de bouwvolumes is gebaseerd op een mix van kleur en textuur. Deze combinatie versterkt de onderlinge samenhang tussen de bouwvolumes. Het palet bestaat uit zes hoofd- en  twee steunkleuren. In totaal zijn er 22 verschillende toepassingen over de bouwdelen verdeeld.

Het groene gebouw

Eén gebouw staat als solitair op de kop van het plangebied, pal tegenover de molen de Held Jozua. Dit bouwdeel is omringd door water en voorlangs loopt de nieuwe fietsverbinding naar het station en het stadscentrum. De directe relatie met de historische molen is aanleiding dit laatste bouwdeel aan te laten sluiten op de Zaanse karakteristiek. Groen en wit geglazuurd metselwerk vormt hierin de basis.

Uitvoering